Củ bình vôi là một trong những dược liệu quen thuộc thường được dùng sử dụng điều trị bệnh trong Đông y, có tác dụng an thần, trị mất ngủ, trị gút, đau bụng rất hiệu quả. Đây là một trong những dược liệu thiên nhiên quý giá đã được nhiều nhà khoa học nghiên cứu và cho ra các bài thuốc từ cây bình vôi. Bài viết dưới đây của Nhà thuốc Lợi Phúc Đường sẽ cho chúng ta thấy công dụng chữa bệnh thần kỳ từ loại củ này nhé!
Một số thông tin cần biết về củ bình vôi
Trong dân gian củ bình vôi có nhiều tên gọi khác nhau như: củ ngải tượng, củ trộn, củ tử nhiên, củ một… Tùy thuộc từng địa phương lại có những tên gọi khác nhau. Bởi đặc điểm nổi bật của loại cây này mà dân gian lại đặt những tên gọi gợi nên điểm khác biệt.
Củ bình vôi còn có tên khoa học là tephania rotundaLour thuộc họ tiết dê ( menispermaceae), đây là một loại thực vật có hoa, có nguồn gốc ở miền Đông và Nam Á, Australasia.
Củ bình vôi có phần thân phình to ra tựa như bình đựng vôi của các cụ ăn trầu nên dân gian thường gọi phần phình ra đấy là củ bình vôi. Thân cây thuộc dạng dây leo có đoạn thân gần với đất phình to ra như chiếc bình vôi, đó chính là sự khác biệt đặc trưng nhất của loại cây này đối với các loại cây khác.
Đặc biệt, phần thân lá cây mọc so le phần dây leo, lá của cây có hình trái tim, cuống lá dài khoảng 2,5 – 4cm. Các phiến lá màu xanh lục ở cả 2 mặt lá và dày, đầu thuôn nhọn có những lá hình gần giống như hình trong. Cây bình vôi có màu xanh nhạt và khá nhỏ, hoa dực và hoa cái ở khác gốc, phần quả có hình dạng như hình cầu, hạt thì như hình móng ngựa, quả bình vôi chín có màu đỏ tươi. Củ bình vôi được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía bắc như: Hòa Bình, Lai Châu, Ninh Bình…
Bộ phần làm thuốc bào chế là rễ củ đã phơi hay sấy khô, mặt ngoài màu đen có hình dạng không nhất định. Rễ củ sau khi được thu hái vào mùa thu – đông ( bởi vì lúc này hàm lượng hoạt chất cao nhất), cạo sạch vỏ ngoài, thái lát và phơi trong râm cho khô. Bạn có thể dùng dược liệu khô để chiết hoạt chất tác dụng, thông thường có nơi người ta dùng rễ củ tươi xát hoặc giã nhỏ ép lấy nước rồi sau đó chiết lấy hoạt chất.
Củ bình vôi có tác dụng chữa bệnh thần kỳ.
Công dụng chữa bệnh thần kỳ từ củ bình vôi
Thành phần hóa học trong củ bình vôi
Các nhà nghiên cứu đã phân tích và chỉ ra trong cây Bình Vôi có chứa thành phần hóa học quan trọng đó là alcaloid ( 1%), bao gồm có:
- L – tetrahydropalmatin.
- Roemerin.
- Rotundin.
- Cepharanthin.
- Tetrandrin.
- Củ bình vôi còn có chứa lượng tinh bột và acid hữu có và đường.
Củ bình vôi trong y học hiện đại có tác dụng
Thành phần L – tetrahydropalmatin trong vị thuốc có tác dụng an thần giúp ngủ ngon, chất này có tác dụng chống co giật và chống co thắt cơ vành hạ huyết áp và điều hòa đường hô hấp. Cepharanthin trong bình vôi giúp tăng cường hệ miễn dịch và hạn chế sự thiếu hụt bạch cầu do dùng thuốc chống ung thư. Chất Roemerin tê niêm mạc giãn mạch gây hạ huyết áp còn Isotetradim có tác dụng chống viêm, giảm đau, hạ nhiệt.
Trong y học cổ truyền có tác dụng
- Vị đắng, ngọt, tính lương
- Quy kinh Can, Tỳ
- Chủ trị: trị chứng suy nhược thần kinh, mất ngủ, đau dạ dày, ho nhiều đờm…
Không chỉ trong y học dân gian mà cả y học hiện đại cũng đã chứng minh, cây bình vôi có rất nhiều công dụng đối với sức khỏe như sau:
1. Cây bình vôi giúp an thần chữa mất ngủ hiệu quả
Trong cây bình vôi có thành phần của hoạt chất mang tên Ancaloit, chất này được làm để chiết ra Rotundin thô hoặc Rotundin tinh khiết. Với công dụng chính của Rotundin đã được học chứng minh có thể giúp an thần, giảm những cơn đau trấn kinh, an thần điều trị mất ngủ hiệu quả. Đối với những ai bị mất ngủ thường xuyên thì cây bình vôi được xem là bài thuốc quý và an toàn để sử dụng.
- Cách sử dụng như sau: Bạn lấy củ bình vôi cắt lắt và phơi khô sau đó đem sắc uống hằng ngày hoặc ngâm rượu để dùng dần.
- Liều dùng: Nếu sắc uống chỉ dùng 3 – 6gr/ngày, nếu dùng rượu ngâm thì chuẩn bị 1kg củ phơi khô ngâm với 5 lít rượu trắng. Ngâm khoảng 20 ngày thì lấy ra sử dụng, mỗi lần dùng 1 – 2 chén nhỏ ngày sử dụng 3 – 4 lần.
Củ bình vôi có tác dụng chữa mất ngủ hiệu quả.
2. Ngừa rối loạn tiêu hóa
Theo y học hiện đại, củ bình vôi có tác dụng giúp trấn an nhu động ở vị tràng hoặc những tổn thương đường ruột do vi khuẩn, cây bình vôi còn hỗ trợ giúp diệt khuẩn đảm bảo sự co bóp và tiêu hóa. Khi bạn đang mắc phải chứng rối loạn tiêu hóa như: đầy hơi, chướng bụng có thể sử dụng củ bình vôi rửa sạch, thái mỏng và phơi khô sau đó sắc uống mỗi lần dùng khoảng bu3 – 6gr.
3. Hỗ trợ làm giảm các triệu chứng do gout
Cây bình vôi còn chứa hàm lượng chất L – tetrahydropalmatin có tác dụng giúp hỗ trợ làm giảm các triệu chứng do bệnh gout gây ra, người bệnh sau khi thu hái cây bình vôi đem rửa sạch, cạo hết phần vỏ, thái mỏng và phơi khô sau đó đem nghiền thành bột.
Mỗi ngày bạn lấy 1 muỗng bột cây bình vôi pha với nước sôi và sử dụng, uống hết trong ngày không nên để qua đêm, bảo quản nơi khô ráo để trong bình kín. Do đó, bạn không nên quá lạm dụng và tùy vào triệu chứng bệnh lứa tuổi mà liều lượng khác nhau.
4. Hỗ trợ điều trị huyết áp cao
Cả 2 hoạt chất rotundin và L – tetrahydropalmatin trong củ bình vôi đều có tác dụng tốt trong việc an thần và điều hòa hệ thần kinh giúp giảm căng thẳng và hạ huyết áp xuống mức ổn định. Nên những người bị huyết áp cao có thể sử dụng củ bình vôi để giúp hệ tim mạch luôn khỏe mạnh tránh bị cao huyết áp.
Một số bài thuốc từ củ bình vôi
1. Trị mất ngủ
Cách 1: hạt sen, long nhãn, nhân hạt Táo chua ( đã sao) mỗi vị 10 – 15g, củ bình vôi 8g, lá Vông nem 12g. Sắc uống ngày 1 tháng và uống trong ngày, trước khi đi ngủ 30 phút.
Cách 2: Bình vôi, lạc tiên, vông nem mỗi vị 12g, liên tâm 6g, cam thảo 6g sắc uống ngày 1 thang.
2. Trị suy nhược thần kinh
Bình vôi, cây đằng, thiên ma, viễn chí, đồng lượng 12g sắc uống ngày 1 thang.
3. Trị đau dạ dày, loét dạ dày
Bình vôi, dạ cẩm, khổ sâm cho lá, xa tiền tử, mỗi vị 12g sắc uống mỗi ngày 1 thang.
4. Trị viêm đường hô hấp, viêm họng, viêm khí quản mạn tính
Bình vôi, huyền sâm, cát cánh mỗi vị 12g, trần bì 10g, sắc uống ngày 1 thang.
Lưu ý khi sử dụng các bài thuốc từ củ bình vôi
- Người bệnh không nên quá lạm dụng vào công dụng của dược liệu thiên nhiên mà tự ý dùng.
- Tùy thuộc vào triệu chứng bệnh nặng hay nhẹ, lứa tuổi mà sử dụng với liều lượng cân đối.
- Khi người bệnh sử dụng quá liều hoặc không được sự chỉ dẫn của bác sĩ có thể dẫn đến tình trạng độc tính trong củ bình vôi phát tác có thể gây ảnh hưởng đến nhịp đập của tim, co giật…
Củ bình vôi là một trong những vị thuốc cổ truyền được sử dụng rất lâu trong dân gian, nhờ có nhiều tác dụng quý mà dược liệu này được dùng nhiều trong các bài thuốc chữa bệnh cũng như cuộc sống hằng ngày. Tuy nhiên, để phát huy hết công dụng của vị thuốc đối với sức khỏe bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để kiểm soát rủi ro và những tác dụng không mong muốn.
Nguồn: chualanhbenh.com
