Cây cứt lợn ( cỏ hôi) có tác dụng giải nhiệt, tiêu độc, tán sỏi được Đông Y sử dụng để chữa viêm xoang, sỏi đường tiết niệu, sưng đau khớp hiệu quả. Đặc biệt, không gây ra tác dụng phụ đối với cơ thể người bệnh mà còn đạt hiệu quả cao đối với bệnh viêm xoang mạn tính và viêm xoang mũi dị ứng.
Một số thông tin về cây cứt lợn
- Tên thường gọi: Cỏ hôi, cây hoa cứt lợn, cây Bù xít, Thắng hồng kế, Bù xích, cây Hoa ngũ sắc…
- Tên khoa học: Ageratum conyzoides L
- Họ khoa học: Họ Cúc ( Asteraceae).
Mô tả về cây cứt lợn
Đặc điểm thực vật
- Thân: Cây cứt lợn còn được biết đến với cái tên quen thuộc là cỏ hôi – đây là một loại thực vật nhỏ có thân mềm, mọc thẳng, chiều cao trung bình của cây khoảng 25 – 50 cm. Thân màu xanh hoặc tím, bên ngoài bao phủ một lớp lông ngắn màu trắng.
- Lá cứt lợn: Hình trứng, mọc đối xứng có cuống ngắn, một đầu ngọn, kích thước mỗi lá tầm 2 – 6 cm ( chiều dài) và 1 – 3 cm ( bề ngang). Hai bên mép lá có hình răng cưa tròn, Mặt trên và dưới lá đều có lông, lá màu xanh nhưng mặt dưới nhạt hơn. Vò lá đưa lên mũi ngửi thấy có mùi rất hắc.
- Hoa: mọc thành chùm ở đầu ngọn, màu tím, trắng hay tím xanh, mỗi bông được tạo thành bởi nhiều cánh nhỏ li ti. Dựa vào màu sắc của hoa mà dân gian chia thảo dược này thành 2 loại gồm cây hoa cứt lợn trắng và cây hoa cứt lợn tím.
- Quả: Cây hoa cứt lợn cho quả bế, màu đen, có 3 – 5 sống dọc.
Cây cứt lợn là một loại thực vật nhỏ có thân mềm, mọc thẳng, hoa màu tím.
Cây lạc tiên bài thuốc quý chữa trị mất ngủ, an thần hiệu quả
Phân bố
Cây cứt lợn có thể thích nghi được với mọi loại đất nên có thể mọc hoang ở khắp mọi nơi, từ các khu đất trống, bên vệ đường, bờ ruộng hay trong vườn nhà đều có thể dễ dàng tìm thấy loại cây này.
Bộ phận dụng
Trừ rễ ra thì tất cả các bột phận còn lại của cây đều có tác dụng trị bệnh.
Thu hái – Sơ chế
Cây cỏ hôi mọc quanh năm nên có thể thu hái bất cứ lúc nào, những cây trưởng thành được nhổ về, cắt bỏ rễ và loại bỏ những lá sâu héo úa… Tiếp đó, dược liệu được rửa đi rửa lại qua nhiều lần nước để loại bỏ đất cát và bụi bẩn, có thể dùng tươi hoặc khô.
Nếu dùng tươi, cần ngâm với nước muối pha loãng để khử trùng. Trường hợp dùng khô, băm nhỏ cây hoa cứt lợn thành những khúc ngắn cỡ 2 – 3 cm trước khi đem phơi hoặc sấy khô.
Bảo quản
Với dược liệu tươi, bạn nên dùng ngay để giữ được trọn vẹn dược tính có trong cỏ hôi, nếu bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh thì phải để thật ráo nước, cho vào túi ni lông rồi đục vài lỗ nhỏ. Tuy nhiên làm như vậy cũng chỉ tích được thuốc từ 2 – 3 ngày.
Cây Cứt lợn có công dụng gì trong việc điều trị bệnh?
Theo Y học cổ truyền
Đông Y cho rằng cây cỏ cứt lợn có tác dụng giải nhiệt, tiêu sỏi, thải độc, giảm sưng, chống chảy máu, chủ trị các bệnh sau:
- Mụn nhọt
- Viêm họng
- Rong huyết, băng huyết sau sinh
- Sỏi đường tiết niệu
- Viêm mũi xoang
- Đau nhức xương khớp, phong thấp…
Đông Y cho rằng cây cỏ cứt lợn có tác dụng giải nhiệt, tiêu sỏi.
Theo Y học hiện đại
- Cây cứt lợn thể rõ đặc tính kháng viêm, tiêu sưng
- Với hàm lượng magie cao, chiết xuất cỏ hôi cũng rất có ích trong việc ngăn ngừa và chống lại các bệnh lý về tim mạch, đột quỵ.
- Cây hoa cứt lợn cũng giúp ngăn ngừa táo bón và thúc đẩy sự tăng trưởng của các tế bào nhờ chứa hàm lượng chất xơ và protein dồi dào.
- Trong một số nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Pathog Glod Health vào năm 2014 chiết xuất từ cây cứt lợn có thể ức chế hoạt động và tiêu diệt ký sinh trùng Trypomastigote và gây độc tính lên các nhóm ký sinh trùng khác Leishmania, Leishmania
- Trong thành phần etanol trong cứt lợn còn có khả năng làm se bề mặt các vết lở loét ở ngực phụ nữ cho con bú do dòi gây ra, tỷ lệ lành bệnh lên đến 92,7%.
Cách dùng và liều lượng:
+ Liều lượng khi dùng theo đường uống: 15 – 30g cây cứt lợn khô ( tương đương 30 – 60g tươi)
+ Hình thức sử dụng:
- Sắc uống
- Giã nát, lọc nước cốt uống hoặc bôi ngoài da
- Nấu nước xông
- Đốt cháy để hun khói
Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây cứt lợn
1. Điều trị bệnh viêm họng
- Kết hợp cây cứt lợn và kim ngân hoa ( mỗi vj 20g), cam thảo đất ( 16g), lá giẻ quạt ( 6g)
- Sắc một thang thuốc lấy 300ml nước chia 2 lần uống hết trong ngày.
2. Trị cảm mạo gây sốt ( theo Quảng Tây trung thảo dược)
- Chuẩn bị 60g cây cỏ hôi tươi
- Sắc nước chia 3 – 4 lần uống trong ngày cho đến khi khỏi bệnh.
3. Trị gàu, giảm ngứa da đầu làm tóc suôn mượt
- Lấy 200g cây tươi đem nấu chung với 20g quả bồ kết nướng
- Dùng nước này gội đầu 3 lần trong tuần.
4. Chữa rong huyết ở phụ nữ sau sinh
- Chuẩn bị 30 – 50g cây cứt lợn tươi
- Rửa sạch dược liệu, ngâm với nước muối pha loãng để triệt trùng
- Giã nát, lọc lấy nước cốt uống làm 3 lần trong ngày
- Dùng thuốc trong 3 – 4 ngày liền để điều hòa kinh nguyệt, chấm rứt hiện tượng rong kinh sinh.
5. Điều trị bệnh viêm xoang, viêm mũi dị ứng
Viêm xoang là căn bệnh khá phổ biến ở mọi lứa tuổi, tình trạng viêm này xuất hiện khi có viêm niêm mạch hô hấp lót trong các hốc xoang cạnh mũi gây nên phù nề và tăng tiết nhầy ở niêm mạc do một vài tác nhân làm tắc nghẽn xoang. Bệnh viêm xoang có khá nhiều nguyên nhân gây ra nhưng nguyên nhân thường gặp nhất thường do nhiễm virus, vi khuẩn gây nên tình trạng tổn thương tế bào lổng chuyển ở lớp niêm mạc xoang gây nên tình trạng viêm mũi cấp tính như: viêm xoang do thời tiết lạnh, phấn hoa, môi trường khói bụi…
Triệu chứng của bệnh viêm xoang thường xuất hiện với trạng thái hắt hơi, sổ mũi gần giống với bệnh cúm thông thường. Sau đó sẽ xuất hiện thêm các trạng thái khác như: nghẹt mũi, chảy nước mũi và dịch tiết ở mũi nhiều có thể có màu vàng xanh. Nếu tình trạng viêm xoang nặng có thể làm cho cơ thể bị sốt, đau mặt, đau nhức vùng trán, thái dương hoặc gò má, thậm chí người bệnh có thể không cảm nhận được không ngửi thấy mùi. Bệnh viêm xoang cấp tính nếu không được điều trị dứt điểm thì có thể bệnh sẽ tiến triển và trở thành viêm xoang mãn tính, bệnh tái đi tái lại nhiều lần khi bị ảnh hưởng bởi các tác nhân môi trường bên ngoài.
Một số cách chữa trị viêm xoang từ cây cứt lợn:
- Cách 1: Lấy lá cứt lợn giã nát rồi dùng bông gòn thấm nước nhét vào bên lỗ mũi bị bệnh.
- Cách 2: Dùng 15 – 30g cành và lá khô cây hoa cứt lợn sắc với 1/2 lít nước lấy 200ml. Khi thuốc còn đang bốc hơi mạnh lấy xông mũi cho đến khi nguội thì chia 2 lần uống.
- Cách 3: Chuẩn bị thang thuốc gồm các thành phần 30g cây cứt lợn, 12g thương nhĩ tử ( ké đầu ngựa), 20g kim ngân hoa và 16g cam thảo đất. Sắc lấy nước chia làm 3 lần uống, dùng mỗi ngày 1 thang để đẩy lùi các triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng, viêm xoang từ bên trong.
- Cách 4: Kết hợp 100g cây hoa cứt lợn với 10g lá canh và 50g long não, tất cả các vị trên dùng ở dạng tươi đem sắc với 300ml cho cạn còn 100ml dùng xông mũi ngày 3 lần trong 10 ngày liên tục.
6. Chữa mụn nhọt độc gây sưng đau
- Chuẩn bị 1 nắm cây cứt lợn ( dùng cả thân, lá, hoa), rửa sạch với nước muối, cắt nhỏ
- Trộn dược liệu chung với cơm nguội và 1 thìa muối, giã nát
- Dùng làm thuốc đắp trực tiếp lên khu vực có nhọt độc
- Băng gạc cố định lại thay thuốc mỗi ngày 2 lần.
Cây hoa cứt lợn giúp trị viêm xoang hiệu quả.
7. Chữa đau nhức, sưng tấy do sái khớp, giãn gân
- Cây cứt lợn đem rửa sạch, phơi khô
- Khi sử dụng lấy một nắm đốt cháy, đưa chố đau lại gần để hun khói.
8. Trị cảm mạo, sốt rét
- Chuẩn bị cành và lá cây cỏ hôi khoảng 15 – 20g
- Sắc kỹ lấy nước đặc chia uống 2 lần trong ngày.
9. Chữa mụn nhọt có mủ nhưng chưa vỡ
- Chuẩn bị: 1 nắm cây cứt lợn, 1 ít đường đỏ
- Cả hai cho vào cối giã chung và đắp vào nơi bị mụn nhọt
10. Điều trị bệnh viêm miệng áp tơ ( nga khẩu sang), mụn đinh nhọt sưng đau và tấy đỏ
- Hái 10 – 15g cành và lá cây cứt lợn
- Rửa qua vài lần nước cho sạch hết đất cát, bụi bẩn
- Sắc lấy 500ml nước chia uống vài lần trong ngày cho hết.
11. Chữa đau nhức xương khớp, phong thấp, gãy xương
- Hái 1 nắm cây hoa cứt lợn tươi rửa cho thật sạch sẽ để ráo nước
- Giã nát, đắp vào khu vực bị đau nhức
12. Điều trị bệnh sỏi đường tiết niệu
- Dùng cây cỏ cứt lợn và mã đề ( mỗi vị 20g), bạch nhĩ thảo ( 16g), râu ngô ( 12g, xa tiền ( 20g), cam thảo đất ( 16g).
- Sắc mỗi ngày 1 thang uống làm 2 – 3 lần được kết hợp uống nhiều nước để dễ dào loại bỏ viên sỏi ra ngoài.
13. Chữa viêm nhiễm đường hô hấp
- Thành phần của bài thuốc gồm 16g bạch nhĩ thảo, 20g có cứt lợn, 12g lá bồng bồng.
- Đe, thuốc sắc với 500ml nước đến khi cạn còn 1/3
- Chia 2 lần uống, dùng khi còn ấm sẽ đạt được hiệu quả tốt hơn.
14. Hỗ trợ điều trị bệnh ung thư cổ tử cung ở phụ nữ và ung thư dạ dày
- Dùng thang thuốc gồm 20g cây hoa cứt lợn, 30g cây cỏ mực, 30g kim nữ khấu, 30g bạch đầu ông, 15ml nước sắc cây ma phong.
- Các vị thuốc rửa sạch, giã nát vắt lấy nước cốt
- Trộn thêm nước cây ma phong vào chia uống sau bữa ăn sáng và tối.
15. Điều trị bệnh chàm sa, chốc đầu
- Hái 1 nắm cỏ hôi tươi đem nấu với 1000ml nước
- Đun sôi khoảng 10 phút thì tắt bếp
- Chờ cho nước nguội lấy rửa vùng da bị tổn thương
- Lặp lại theo cách tương tự mỗi ngày 2 lần,
16. Điều trị viêm tai
- Hái 1 nắm lá cứt lợn tươi, giã nát, vắt lấy nước cốt
- Dùng tăm bông thấm nước cứt lợn nhẹ nhàng ngoái vào bên tai bị viêm.
Lưu ý khi sử dụng cây hoa cứt lợn
- Khi sử dụng cây hoa cứt lợn chữa viêm xoang là phương pháp an toàn, đơn giản và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên không nên lạm dụng nhiều có thể gây kích ứng mũi và tăng tiết dịch mũi khó chịu.
- Hiệu quả nhiều hay ít tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người.
- Nên kết hợp với hướng dẫn điều trị của bác sĩ tại bệnh viện để hiệu quả điều trị được tốt hơn.
- Không dùng cho các trường hợp bị dị ứng với thành phần của cây cứt lợn
- Dùng dược liệu đúng liều lượng, không nên nấu uống hàng ngày thay thế hoàn toàn cho nước lọc trong thời gian dài.
- Tránh nhầm lẫn giữa cây cứt lợn với các tên gọi khác.
Hy vọng bài viết trên đây của Nhà thuốc Lợi Phúc Đường đã giúp bạn đọc giải đáp được những thắc mắc về độ hiệu quả khi dùng hoa cứt lợn chữa viêm xoang cũng như biết thêm một số bài thuốc dân gian. Đừng quên theo dõi website của Nhà thuốc Lợi Phúc Đường thường xuyên để theo dõi thêm nhiều bài viết thú vị và bổ ích khác nhé! Hotline: 0977 890 845 hoặc 0966 992 089
Nguồn: chualanhbenh.com
