Thực chất: Mất ngủ là dấu hiệu của bệnh gì?

Mất ngủ, khó ngủ, rối loạn giấc ngủ ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt cũng như chất lượng cuộc sống của người bệnh. Mất ngủ cũng là một dạng rối loạn giấc ngủ thường gặp tình trạng này được hiểu là gặp khó khăn trong việc đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu giấc, thức dậy quá sớm, mệt mỏi sau khi ngủ dậy… Thực chất, mất ngủ là dấu hiệu của bệnh gì?

Mất ngủ là gì?

Giấc ngủ có vai trò rất quan trọng đối với cơ thể con người, khi cơ thể rơi vào trạng thái ngủ đồng nghĩa với việc hoạt động của các cơ quan nội tạng cũng ngừng hoạt động. Thời điểm lúc này cơ thể sẽ có thời gian nghỉ ngơi, thả lỏng và phục hồi năng lượng để chẩn bị cho hoạt động sống của ngày hôm sau.

Một giấc ngủ đảm bảo chất lượng phải đáp ứng được các yếu tố như: ngủ sâu giấc, thoải mái và tỉnh táo sau khi ngủ dậy,…. Trung bình một ngày, cơ thể người bình thường phải cần 7 – 8 tiếng để ngủ, con số này có thể thay đổi và dao động từ 4 – 11 giờ tùy thuộc vào cơ địa, nhu cầu của mỗi người.

Mất ngủ là một dạng rối loạn giấc ngủ thường gặp, tình trạng này được hiểu là gặp khó khăn trong việc đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu giấc, thức dậy quá sớm, mệt mỏi sau khi ngủ dậy… Đây là một trong những vấn đề y tế thường gặp, nếu tình trạng mất ngủ diễn ra kéo dài sẽ khiến cơ thể rơi vào trạng thái mệt mỏi gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống hàng ngày.

Theo y khoa mất ngủ được chia thành 2 dạng là cấp tính và mãn tính. Ở trường hợp cấp tính, mất ngủ thường sẽ kéo dài dưới 1 tháng nếu tình trạng này kéo dài nhiều hơn 1 tháng thì được gọi là mất ngủ mãn tính. Đây là bệnh lý xảy ra khá phổ biến hiện nay, bệnh có thể gặp ở bất kỳ đối tượng nào do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Giấc ngủ có vai trò rất quan trọng đối với cơ thể con người.

Các loại mất ngủ thường gặp nhất hiện nay

Có nhiều dạng mất ngủ khác nhau, trong đó phổ biến nhất có thể kể đến như sau:

1. Mất ngủ ban đêm

Những người bị bệnh mất ngủ ban đêm sẽ có các triệu chứng điển hình như khó đi vào giấc ngủ vào mỗi tối, ngủ chập chờn không sâu giấc. Giấc ngủ đêm cũng không kéo dài 6 – 8 tiếng như bình thường mà chỉ rơi vào khoảng 3 – 4 tiếng là đã tỉnh giấc.

2. Mất ngủ kéo dài/ mất ngủ kinh niên

Mất ngủ nếu không được điều trị kịp thời sẽ kéo dài và trở thành tình trạng mất ngủ kinh niên, dẫn đến nhiều khó khăn và bất tiện trong cuộc sống. Tình trạng mất ngủ này kéo dài sẽ khó điều trị hơn, đòi hỏi người bệnh phải kiên trì tuân theo phác đồ điều trị từ các bác sĩ chuyên khoa.

3. Mất ngủ sau sinh

Phụ nữ sau sinh hay mất ngủ do nhiều nguyên nhân khác nhau như: Cảm giác đau ở vết thương ( vết mổ hoặc vết khâu tầng sinh môn), mất ngủ do thường xuyên thức khuya chăm con nên bị rối loạn giấc ngủ, tình trạng trầm cảm sau sinh…

4. Rối loạn giấc ngủ

Rối loạn giấc ngủ bao gồm tình trạng mất ngủ, ngủ rũ ban ngày và cả việc ngủ quá nhiều nhưng không cảm thấy đủ, rối loạn nhịp thức – ngủ. Nguyên nhân rối loạn giấc ngủ có thể do cử động chi có chu kỳ hay ngủ rũ, hội chứng chân không yên, ngáy và ngưng thở lúc ngủ, mộng du và nghiến răng…

Mất ngủ là dấu hiệu của bệnh lý gì?

Có rất nhiều câu hỏi thắc mắc về chứng mất ngủ là dấu hiệu của bệnh gì? Theo các chuyên gia tình trạng mất ngủ có thể là dấu hiệu của một số các bệnh như:

Bệnh dị ứng
Bệnh viêm khớp
Bệnh tim
Các vấn đề về tuyến giáp
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản
Thay đổi nội tiết tố: Độ tuổi trung bình ở phụ nữ mãn kinh là 50 tuổi, ở giai đoạn này là sự thay đổi nội tiết tố có thể khiến phụ nữ ngủ không ngon giấc.
Bệnh lý tâm thần
Bệnh lý liên quan đến giấc ngủ ( ngưng thở khi ngủ, chứng hoảng sợ trong giấc ngủ, mộng du…)

Nguyên nhân nào dẫn đến chứng mất ngủ?

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến chứng mất ngủ khác nhau như:

Các vấn đề tâm lý, rối loạn sức khỏe tâm thần như: Căng thẳng, áp lực trong tài chính, công việc, học tập hoặc bị sang chấn về mặt tâm lý ( ly hôn, người thân qua đời, mất việc làm…) là những nguyên nhân dẫn đến mất ngủ vô cùng phổ biến.
Thói quen ngủ chưa phù hợp: Những người ngủ trưa nhiều, lịch đi ngủ không điều độ và thường xuyên sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ sẽ khó đi vào giấc ngủ hơn.
Ăn quá nhiều vào buổi tối: Một nguyên nhân mất ngủ khác là do ăn quá nhiều vào buổi tối dẫn đến tình trạng khó tiêu, trào ngược dạ dày, ợ nóng… gây khó chịu, không thể đi vào giấc ngủ.
Thay đổi nhịp sinh học: Trường hợp đi du lịch hoặc di chuyển đến một quốc gia khác không cùng múi giờ, di chuyển trên máy bay đi qua nhiều múi giờ hoặc giờ làm việc thay đổi sáng – tối thường xuyên cũng có thể dẫn đến bệnh mất ngủ.
Rối loạn liên quan đến giấc ngủ: Đây là nguyên nhân gây mất ngủ rất phổ biến, bao gồm các tình trạng như hội chứng chân bồn chồn, ngưng thở khi ngủ…
Điều kiện y tế và các loại thuốc: Người gặp các bệnh mãn tính như bệnh tim, trào ngược dạ dày thực quản, hen suyễn… người đang bị chấn thương hoặc người đang dùng các loại thuốc ảnh hưởng đến giấc ngủ ( thuốc giảm đau, thuốc chống trầm cảm, thuốc trị hen suyễn,…) cũng có thể bị mất ngủ.
Tuổi tác: Tuổi tác cũng là nguyên nhân gây chứng mất ngủ, người già thường khó ngủ, dễ thức giấc giữa đêm hơn so với nhóm người trẻ tuổi.
Chất kích thích: Nguyên nhân bệnh mất ngủ có thể xuất phát từ các chất kích thích như nicotine trong thuốc lá, caffenie trong cà phê, trà… có thể khiến bạn khó đi vào giấc ngủ hơn.
Ít hoạt động thể chất hoặc xã hội: Không hoặc ít hoạt động có thể dẫn đến mệt mỏi, uể oải, muốn ngủ trưa nhiều nhưng lại gây khó ngủ vào ban đêm.

Triệu chứng mất ngủ

Các triệu chứng thường gặp của bệnh mất ngủ thường bao gồm:

Khó ngủ vào ban đêm
Dễ tỉnh giấc vào ban đêm hoặc thức dậy quá sớm
Mệt mỏi, uể oải, không thấy thư giãn sau khi ngủ
Lo lắng các vấn đề liên quan đến giấc ngủ
Thường xuyên mệt mỏi, buồn ngủ vào ban ngày
Cáu gắt, lo lắng, tâm trạng thay đổi thất thường
Khó tập trung, suy giảm trí nhớ…

Các đối tượng dễ bị mất ngủ

Người cao tuổi thuộc một trong những đối tượng dễ bị mất ngủ.

Có thể thấy tình trạng mất ngủ xuất hiện ở mọi lứa tuổi và giới tính. Dưới đây là một số nhóm đối tượng có thể dễ bị mất ngủ hơn bao gồm:

Người cao tuổi: Những người trên 60 – 65 tuổi dễ bị mất ngủ hơn do những thay đổi của cơ thể liên quan đến lão hóa. Bên cạnh đó người cao tuổi còn dễ mắc các bệnh lý sử dụng thuốc gây ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
Người đang mắc các bệnh lý: Các bệnh mạn tính và các cơn đau liên quan bệnh lý có thể làm tăng nguy cơ mất ngủ. Một số bệnh dễ dẫn đến mất ngủ bao gồm như: bệnh tiểu đường, viêm khớp, mất trí nhớ, Parkinson, đau cơ xơ hóa, trào ngược đường tiêu hóa,…
Phụ nữ: Theo một số thống kê cho thấy phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh mất ngủ cao hơn so với nam giới do các vấn đề như: chu kỳ kinh nguyệt, thai kỳ, rối loạn nội tiết tố…
Người đang gặp các yếu tố tâm lý: Người thường xuyên có áp lực, căng thẳng hay gặp nhiều vấn đề trong cuộc sống cũng có xu hướng khó ngủ, mất ngủ.
Người làm ca đêm/thay đổi múi giờ: Những người phải thường xuyên làm ca đêm, giờ ngủ không cố định hoặc những người đi du lịch, du học ở một quốc gia khác trái múi giờ cũng dễ bị mất ngủ hơn.
Người có lối sống thiếu khoa học: Hút thuốc lá, uống rượu, bia, ít vận động, ăn uống thiếu chất dinh dưỡng… cũng là các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc chứng mất ngủ.

Mất ngủ nhiều có nguy hiểm không?

Mất ngủ cấp tính hay mất ngủ mãn tính đều gây nên những ảnh hưởng không nhỏ đối với sức khỏe và cuộc sống của người bệnh. Cụ thể, tình trạng rối loạn giấc ngủ có thể dẫn đến:

Người bị mất ngủ sẽ dễ bị mệt mỏi, uể oải, luôn trong trạng thái lờ đờ, không tỉnh táo.
Hệ miễn dịch của người ngủ không đủ giấc, thường xuyên mất ngủ cũng kém hơn so với người bình thường.
Thiếu ngủ, mất ngủ cũng làm tăng nguy cơ bị rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, tiểu đường, đột quỵ dẫn đến tử vong.
Ngủ không đủ giấc cũng sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Người bị thiếu ngủ thường có làn da khô ráp, dễ lão hóa, vết thương trên da cũng khó lành hơn.
Buồn ngủ do mất ngủ, thiếu ngủ sẽ khiến bạn khó chịu, cáu kỉnh, tâm trạng thất thường, khó kiểm soát cảm xúc, cảm thấy cô đơn và dễ mắc bệnh trầm cảm.
Mất ngủ khiến cơ thể bị thiếu hụt năng lượng dẫn đến việc ăn nhiều hơn, sử dụng thực phẩm kém lành mạnh gây tăng cân.
Người ngủ không đủ giấc có thể bị ảo giác, chóng mặt, dễ gặp tai nạn khi tham gia giao thông.

Sử dụng trà hoa cúc là cách giúp đẩy lùi chứng mất ngủ.

Phòng ngừa mất ngủ như thế nào?

Tình trạng mất ngủ có thể được phòng ngừa, hạn chế một cách đơn giản thông qua các thói quen tốt như:

Duy trì giờ đi ngủ và giờ thức nhất quán hàng ngày, kể cả cuối tuần.
Vận động nhẹ nhàng nhằm thúc đẩy giấc ngủ ngon hơn.
Kiểm tra các loại thuốc đang uống để xem liệu chúng có góp phần gây ra chứng mất ngủ hay không. Nếu không chắc về các loại thuốc mà bạn đang sử dụng hãy trao đổi với bác sĩ y khoa.
Không ngủ trưa quá mức. Thời gian lý tưởng cho một giấc ngủ trưa là từ 20 – 40 phút và không quá 60 phút.
Tránh hoặc hạn chế caffenie và rượu, không sử dụng nicotine.
Không ăn uống quá nhiều vào buổi tối, đặc biệt là trước khi ngủ.
Không cài đặt quá nhiều thiết bị điện tử trong phòng ngủ để tránh sử dụng thiết bị như: tivi, điện thoại, máy tính trước khi ngủ.
Thư giãn nhẹ trước khi đi ngủ, chẳng hạn như tắm nước ấm, đọc sách hoặc nghe nhạc nhẹ.

Tuổi tác càng cao thì mức độ lão hóa của não cũng cao hơn dẫn đến tình trạng rối loạn chức năng hoạt động tại não gây nên tình trạng đảo lộn giấc ngủ, ngủ nhiều vào ban ngày và ít ngủ, khó ngủ vào ban đêm. Chính vì thế, việc chăm sóc và đầu tư vào chất lượng giấc là vấn đề vô cùng quan trọng. Nếu bạn và người thân đang bị mất ngủ kéo dài nhưng không thể khắc phục được hãy đến bệnh viện lớn hoặc cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán, điều trị kịp thời.

Nguồn: chualanhbenh.com